Een bijzondere ontmoeting bij een kop koffie.

Mijn gesprek ontspon zich over een precair dilemma over trouw en loyaliteit. Een relatie van mij vertelde over zichzelf. Hij had jarenlang een goed lopende zaak maar was daar een tijdje geleden mee gestopt. Terwijl deze ondernemer met de verkoop van zijn bedrijf bezig was kwam hij daarnaast uit de kast. Zijn verhaal ging over een verborgen werkelijkheid, het jarenlange zwijgen en over het verdriet van zijn dierbaren. Een verhaal ook over loyaliteit; aan zijn familie – Wie moet anders zaak voortzetten? Wat zullen mijn klanten er van vinden? – aan de verwachtingen van ouders, aan de partner met wie deze ondernemer al vele jaren geleden een huwelijksrelatie was aangegaan, loyaliteit naar hun kinderen, loyaliteit naar de klanten, loyaliteit naar zijn personeel… Het klinkt zo mooi; zoveel loyaliteit naar de anderen. En tegelijk is de vraag hoe trouw deze ondernemer aan zichzelf was.

Pas nadat hij durfde te spreken en uitkwam voor zijn gevoelens en behoeften, ontstond er ruimte voor zichzelf. In het niet trouw zijn aan zichzelf was het ook moeilijk om er bijvoorbeeld voor zijn partner, zijn gezin en zijn familie te zijn. Een deel van zichzelf hield hij in, daar sprak hij niet over, dat mocht er niet zijn. Uit de kast komen was voor hem dan ook, hoe pijnlijk ook voor zijn omgeving, een bevrijding. Gelijk aan het beeld dat uit de kast komen oproept. Ik was onder de indruk van het verhaal van deze ondernemer. Voor mij is het ook een voorbeeld hoe wij mensen verstrikt kunnen raken in onze eigen dynamiek tussen trouw aan onszelf en loyaal zijn.

Het verhaal van deze ondernemer riep bij mij direct een voorbeeld uit mijn werk op. 
Onlangs werkte ik met een collega aan een opdracht. Samen met haar verzorgde ik een trainings-dag voor managers werkzaam bij een grote financiële instelling. Voor deze managers was het een dag met veel doen en in de middag rollenspelen met de inzet van acteurs.
Eigenlijk wel heel erg relaxed als je bedenkt dat deze opdracht bij toeval op mijn pad kwam. De collega had mij benaderd met de vraag om met haar in deze opdracht te stappen. De opdrachtgever was namelijk verplicht om van opdrachtnemer te veranderen en men zocht dringend vervanging. Zomaar een rijpe appel die uit de boom was gevallen. Een verleidelijke appel… Het paste zo goed bij mijn ervaring, kunde en achtergrond… en nog goed betaald ook.

En toch wrong het bij mij! Ik was ergens ingestapt waar alles al vastlag. Het was als een toneelstuk waar het script door een ander gemaakt was, de rollen al bepaald waren en in zekere zin de tekst alleen nog maar uitgesproken hoefde te worden. Natuurlijk was ik gevleid dat ik gevraagd werd door mijn collega. Natuurlijk wilde en kon ik haar uit de brand helpen. Natuurlijk wilde ik haar vertrouwen in mij niet beschamen. Maar wilde ik dit werk in deze vorm eigenlijk wel doen? Ik voelde dat ik op een andere manier wilde werken dan de aangenomen opdracht. Wat als ik trouw bleef aan mijzelf?
Hoe zou het zijn als ik mijzelf terugtrok uit de opdracht? Hoe zou mijn collega reageren op deze boodschap. Hoe moet het dan verder? We zijn toch een verplichting aangegaan!

Toch heb ik haar bericht dat ik mij terugtrok uit de opdracht. Voor mij voelde het als een bevrijding en het maakte mij bewust dat het voor mij in dit vak nog steeds een klus is om trouw te blijven aan mijzelf. In de samenwerking met een collega of in relatie met de cliënt kan deze trouw ineens zo maar verdwenen zijn. Doordat ik mij gestreeld voel dat ik gevraagd wordt, dat het ook inkomsten oplevert, dat het zo fijn is om de eer te voelen om van betekenis voor een ander te zijn… En in een flits ben ik weg bij mijzelf.

Waar gaat dan wel om als ik trouw aan mijzelf blijf? Ja, ik vind het fijn om zinvol werk te doen! Ja, ik vind het fijn als door mijn inzet de kachel brandt! Ja, ik geniet er van als ik vrij ben in het maken van keuzes.
Als ik trouw blijf aan mijzelf, ben ik minder bezig met anderen te plezieren, met aardig gevonden te worden, mij in te passen, loyaal te zijn aan alles en iedereen. Dat geeft mij rust en ruimte. Ik word helder en het voelt lichter én het geeft afbakening. Is het dan ook niet zo dat ik pas trouw kan zijn aan de ander als ik trouw blijf aan mijzelf? Dat ik dan pas voor mijn partner, mijn klant, mijn collega dienend kan zijn door echt aan te gaan wat nodig is.

Of blijf ik toch ook hier in een loyaliteitsvraag hangen? Loyaal? Maar aan wie dan?

Lieke Thijssen & Joop Teunissen van Manen

Dowland here the English version of this blog