Op een koude winterdag enkele dagen voor kerstmis dronken wij een kop koffie en ontstond het volgende gesprek.

Ik vertelde dat ik laatst te horen kreeg: ‘Jij bent een geboren leider; die initieert en inspireert. Mensen volgen je.’ Dat klinkt mooi maar het roept ook vragen bij me op. Wat heb ik dan bij mijn geboorte meegekregen, dat maakt dat ik een ‘geboren’ leider zou zijn? Zit het van nature in mijn genen, in het systeem of is het uniek van mij? Ik zie dat andere leden binnen mijn familiesysteem andere kwaliteiten hebben en niet allemaal ‘geboren’ leiders zijn met de kwaliteiten die hierbij aan mij toegedicht worden. 
En hoe zit het dan als er in het familiesysteem de boodschap was: ‘Neem een tweede plek in! -zeker als vrouw- Sta achter je man, zorg voor de ander en wees niet belangrijk of zichtbaar!’?
Dan ben ik wellicht een geboren leider maar werd ik niet uitgenodigd de talenten die hierbij passen ook voluit in het licht te zetten en te ontwikkelen. Omdat ik vanuit trouw en loyaliteit aan het systeem andere kwaliteiten ontwikkelde die meer gewaardeerd werden.
En tegelijk kan het ook zijn dat ik wel degelijk mijn gegeven leiderschap inzette om juist het systeem in balans te houden. Zo zijn mijn talenten als initiëren, inspireren maar vooral ook draagkracht veel gevraagd geweest in de gebeurtenissen in het gezin waarin ik ben opgegroeid. Op het eerste gezicht lijkt en voelt het alsof ik vooral in de aanpassing ben gegaan op wat er gevraagd werd. Maar even zo goed kan de uitleg van mijn gedrag en handelen zijn dat ik mijn talenten inzette omdat ik (onbewust) wist dat daarmee de orde en vrede hersteld werd en het gedoe over was. Is dat dan niet onbewust het mij gegeven leiderschap inzetten om een doel en resultaat te behalen? 

Leg ik de verbinding met mijn werk dan zie ik een voor mij bekend patroon terug. In de organisatie waar ik het initiatief toe had genomen en die ik had opgericht, was het helder als ik voor de groep sprak dat ik de leider was. Én ook, dat ik de drager was; degene die zich verantwoordelijk voelde voor het succes van de organisatie en dat cliënten zich er prettig bij zouden voelen én telkens goed de deur uit konden gaan.
Wat ik zie is dat in de fase van initiatie en inspiratie mijn leiderschap naar voren komt. Maar daar waar ik met gelijken in een kring zit in gesprek over de inhoud van ons vak is mijn leiderschap minder of zelfs niet aan de orde. Het zou kunnen zijn dat gegeven leiderschap in een bepaalde context wel speelt en ergens anders niet. Mensen verbinden zich makkelijk met mij omdat ze geïnspireerd willen worden maar ook omdat ze voelen: hier is iemand die alles draagt. Dat is fijn, ze leveren zich uit. Leiderschap en dragerschap zijn kwaliteiten van mij. Ik kan een deel voor anderen dragen, ben er voor hen. 

Een interessant onderwerp om nader te verkennen. Ook mijn gesprekspartner bleek zo zijn ervaringen hiermee te hebben. Hij vertelde over een ontdekking die hij vrij recent gedaan had rondom zijn doop vele jaren geleden. “Ik was op zoek naar meer informatie over de geboorte van mijzelf en mijn tweelingbroer. Mijn tweelingbroer bleek bij onze geboorte al overleden te zijn. Maar ik wist weinig over hoe en waar hij precies begraven was. Ik heb contact opgenomen met de archivaris van de kerkelijke gemeente waar mijn ouders bij aangesloten waren, in de hoop dat hij toegang zou hebben tot documenten uit die tijd. Die bleken er gelukkig nog te zijn! De archivaris kwam echter met veel meer informatie dan waar ik op gerekend had. Hij had ook mijn dooptekst gevonden die destijds uitgesproken was. Dat bleek een beginpassage te zijn uit het boek Jozua te zijn, een van de boeken van het oude testament. Bij de dood van Mozes had Jozua de taak als leider der Israëlieten overgenomen. Mozes had zijn volk uit Egypte naar het beloofde land gebracht en Jozua kreeg de opdracht van God om het werk van Mozes voort te zetten en zijn volk te leiden naar de oostelijke oever van de Jordaan. De passage uit de Bijbel vermeldt dat, pas als het volk rust zou hebben, Jozua ook rust zou hebben.” Er volgde een korte stilte..

“Ik was perplex toen ik deze door de archivaris aangedragen boodschap las. Een bijzondere en zeker ongebruikelijk dooptekst, die voor mij de opdracht lijkt in te houden om in mijn leven de leiding op mij te nemen. Ineens viel voor mij alles samen. Ik begreep waarom het zo passend voelt als ik de leiding aanneem en alsof deze mij als van nature gegeven is. En ik begreep hoe mijn omgeving mij vaak de leiding ongevraagd toebedeelt.”
“Is de leiding kunnen aannemen en kunnen dragen voor jou dan een gegeven?”, vroeg ik hem vervolgens. “Daar lijkt er wel op. Maar wat ik inmiddels ook geleerd heb is dat het niet altijd vanzelf gaat. Leiding uitoefenen is een vak waar training en ervaring voor nodig is. En dat het ook niet altijd en overal maar zo past. De omstandigheden moeten er naar zijn en de gelegenheid moet zich voordoen. Ik heb ervaren dat er ook allerlei redenen kunnen zijn dat het juist beter is de leiding aan anderen te laten. Het blijft voor mij dus het bewegen tussen wat mij gegeven is, welke mogelijkheden zich aandienen en wat ik aan vaardigheden beheers. Om terug te komen op Jozua. Hij kreeg een specifieke leidinggevende opdracht toebedeeld, maar dat hield niet in dat elke willekeurige leidinggevende taak hem zou hebben gepast. En ja, wat dan mijn opdracht is, dat is voor mij nog even zoeken…”

Een interessante vraag die ons aan het denken zet. Vanuit de talenten die wij hebben om te initiëren en inspireren, vanuit het ons gegeven leiderschap, krijgen we veel zwaan-kleef-aan reacties. We creëren iets en roepen door onze energie verwachtingen op die niet altijd waargemaakt kunnen worden. Dat roept teleurstellingen op bij mensen die zich dan weer lijken te realiseren dat ze zelf iets te doen hebben.
Verdiept in gedachten en met voldoende stof voor bezinning, namen we afscheid. We bevinden ons in de kerstperiode waarin de geboorte van een leider wordt gevierd. Hoe passend als we het hebben over geboren worden met kennelijk een bepaalde taak te vervullen …
 

© 2017 Lieke Thijssen & Joop Teunissen van Manen